Юрыст і праваабаронца Валянцін Стэфановіч каментуе шэраг зваротаў Гарадзенскага абласнога камітэту дзяржбясьпекі ў суд з мэтай прызнаньня канфіскаваных друкаваных выданьняў экстрэмісцкімі:

“Зараз мы назіраем беспрэцэндэнтныя працэсы, калі абласны камітэт дзяржаўнай бясьпекі зьвяртаецца ў суд у межах Грамадзянска-Працэсуальнага Кодэксу, каб прызнаць юрыдычны факт распаўсюду некаторых друкаваных выданьняў і называе іх экстрэмісцкімі. Сярод гэтых выданьняў фігуруе “Агляд” Праваабарончага цэнтру “Вясна” за 2004 год, у якім паводле камітэту зьмешчаныя фотаматэрыялы з дэманстрацыяў антыбеларускага характару: Дзень Волі, Чарнобыльскі шлях, Дзяды і іншыя. КДБ таксама лічыць, што ў аглядзе ўтрымліваюцца заклікі да за зьвяржэньня ўлады неканстытуцыйным шляхам.

Між тым, у 2004 годзе, калі разглядаўся законапраект “Аб супрацьдзеяньні экстрэмізму” мы перасьцерагалі беларускае грамадзтва аб магчымым выкарыстаньні палажэньняў гэтага закону супраць палітычнай апазіцыі і іншадумцаў. І вось зараз, у Гародні, мы якраз і назіраем такі выпадак, калі любая крытыка, у тым ліку і надрукаваньне пэўных праваабарончых матэрыялаў, маніторынгаў, расцэньваецца як экстрэмісцкае і ў іх ( хаця цалкам не зразумела, якім чынам) знаходзяць заклікі да антыканстытуцыйнай зьмены дзяржаўнага ладу.

Гэта вельмі небясьпечная тэндэнцыя на нашую думку, бо хоць сам закон і не ўтрымлівае нейкіх канкрэтных санкцыяў і хутчэй носіць рамачны характар, але з гэтага лагічна вынікае, што, калі матэрыялы (у дадзеным выпадку “Агляд-хроніка парушэньня правоў чалавека”) будуць прызнаныя экстрэмісцкімі выданьнямі з наяўнасьцю заклікаў да зьвяржэньня канстытуцыйнага ладу, то, адпаведна, узьнікае пытаньне адносна тых асобаў, якія яго рыхтавалі.

У нас існуе крымінальны артыкул “Заклікі да зьвяржэньня канстытуцыйнага ладу”, які прадугледжвае крымінальную адказнасьць за падобныя дзеяньні. Такім чынам, зьяўляецца дадатковая верагоднасьць крымінальнага перасьледу іншадумцаў з боку ўладаў, і нам трэба зараз зрабіць ўсё магчымае, каб прыцягнуць увагу грамадзкасьці да гэтых судовых справаў. Тым больш, што ўсё гэта адбываецца ў выбарчы перыяд, і варта не дапусьціць праяваў падобнага перасьледу”.

*
*
(Артыкул, рас.)

Валентин Стэфанович: Появляется дополнительная возможность криминального преследования инакомыслящих

Юрист и правозащитник Валентин Стефанович комментирует ряд обращений Гродненского областного комитета госбезопастности в суд с целью признания конфискованных печатных изданий экстремистскими:

“Сейчас мы наблюдаем беспрецедентные процессы, когда областной комитет государственной безопастности обращается в суд в рамках Гражданско-Процессуального Кодекса, чтобы признать юридический факт распространения некоторых печатных изданий и называет их экстремистскими. Среди этих изданий фигурирует “Агляд” («Обзор») Правозащитного центра “Вясна” за 2004 год, в котором согласно комитета размещены фотоматериалы с демонстраций антибелорусского характера: «Дзень Воли», «Чарнобыльски шлях», «Дзяды» и другие. КГБ тоже считает, что в «Аглядзе» содержатся призывы к свержению власти неконституционным путём.

Между тем, в 2004 году, когда рассматривался законопроект “О противодействии экстремизму” мы предостерегали беларуское общество о возможном использовании положений этого закона против политической оппозиции и инакомыслящих. И вот сейчас, в Гродно, мы как раз и наблюдаем такой случай, когда любая критика, в том числе и печатный выпуск определенных правозащитных материалов, мониторингов, расценивается как экстремистское и в них (хоть совсем не понятно, каким образом) находят призывы к антиконституционной смене государственного строя.

Это очень опасная тенденция на наш взгляд, ведь хоть сам закон и не содержит каких-то конкретных санкций и скорей носит рамочный характер, но с этого логично следует, что, когда материалы (в данном случае “Обзор-хроника нарушения прав человека”) будут признаны экстремистскими изданиями с содержанием призывов к свержению конституционного строя, то, соответственно, возникает вопрос относительно тех лиц, какторые его готовили.

У нас существует уголовная статья “Призывы к свержению конституционного строя”, которая предусматривает уголовную ответственность за подобные действия. Таким образом, появляется дополнительная возможность криминального преследования инакомыслящих со стороны властей, и нам надо сейчас сделать все возможное, чтобы привлечь внимание общественности к этим судебным делам. Тем более, что все это происходит в избирательный период, и стоит не допустить проявлений подобного преследования”.

17.09.2008 (паводле spring96.org, Менск)
Licviny-INFA,
Жодзіна